آداب سنتی ازدواج در صومعه علیا

ازدواج در سوما تا بیست سی سال قبل دچار تغییر نشده بود. همسر گزینی توسط بزرگترها انجام می شد و پسرها به ندرت امکان اظهار نظر و گزینش همسر را داشتند. اگر جوانی از فامیلها نزدیک همسر انتخاب می کرد امکان موافقت پدر و مادر بیشتر بود. انتخاب از خارج از فامیل موافقت پدر را می طلبید که در اکثر مواقع منفی بود. انتخاب همسر برای فرزند توسط پدر بود و او با ملاحظه موقعیت اجتماعی خود این کار را می کرد. وقتی دختری را در نظر می گرفتند صیغه عقد توسط روحانی محل عقد می شد. برای عقد حضور پسر و دختر اجباری نبود. در مواردی پس از عقد پسر خبر عقد را روزها بعد از دهان این و آن می شنید. یکی از پیرمردهای فامیل نقل می کرد که در دوران نامزدی همسرش را ندیده بود و شب عروسی هم در منزل نبود و صبح که از مزرعه برگشتم به من گفتند که زنت در خانه است.

عروسیهای در گذشته طولانی و پر هزینه برگزار می شد. در موارد عادی مراسم خواستگاری انجام می شد. پس از معین کردن دختر و اطلاع به خانواده او روز مناسبی را معین می کردند. از فامیلهای نزدیک و ریش سفیدان دعوت می شد و خانواده پسر بعد غروب آفتاب قبل یا بعد شام به خانه دختر می رفتند. خود پسر معمولا در خواستگاری حضور نداشت و احتمالا در یکی از دره های سوما مشغول آبیاری بود. خانواده عروس با توجه به جایگاه اجتماعی شان با خانواده داماد برخورد می کردند. طبقه اجتماعی در روستا با چند گاو و گوسفند عوض می شد. مقدار زمین و باغ در طبقه خانواده ها و نزدیکیشان به ارباب یا ریش سفیدان اثرداشت. یک پسر از یک خانوادی بدون زمین و کشاورزی و دامداری نمی توانستدختر مشهدی حیدر که بیست راس گاو، دویست عدد گوسفند و سی هکتار زمین و باغ داشت را خواستگاری کند. اگر هم داماد پذیرفته می شد می بایست یک عمر بندگی پدر زن سختکوشش را می کرد که یعنی بهار در شخم زدن، تابستانهای زجر آور در مزرعه و گندمزار و پاییز در آبیاری گندم و زمستان در طویله بود.

برای مشاهده متن کامل بر روی لینک زیر کلیک کنید

آداب و سنن ازدواج

برعکس اگر خانواده دختر پایین تر بود این فرصتی بود که در روستا خودی نشان بدهند. در این موارد مثلی است که می گویند در خانه داماد شایعه هم نشده ولی در خانه دختر عروسی گرفته اند.)اوغلان اوینده خبر یوخ قیز اوینده تویدی(

بعد از موافقت خانواده عروس، خانواده داماد یک حلقه طلا و یا یک روسری را به خانواده عروس برده و حلقه را به دست عروس کرده و یا روسری را به سرش می گذاشتند. بعضی وقتها بچه ها را از دوران کودکی نسبت به همدیگر اسم گذاری می کردند. بعد موافقت خانواده عروس یا هابله مراسم شیرینی خوران به راه می انداختند که فامیلهای نزدیک حضور داشتند. داماد بدبخت که حالات یک دختر را نامزد کرده است در دام عشقی سخت گرفتار می گردید. دیدار نامزد به اعمال شاقه می مانست. پدر زن میرغضب و برادران غیرتی عروس همیشه مواظب داماد بودند که دست از پا خطا نکند. خانه کوچک بود و معمولا از یک اتاق یا دو اتاق بیشتر نبود. بخاطر سرمای زمستان امکان گرمایش بیش از یک اتاق فراهم نمی شد. داماد فقط می توانست در کوچه و یا در چشمه های عمومیکه دختران برای شستن لباس می رفتند همدیگر را از دور تماشا کنند. یکی ازفرصتهای دیدار دو دلداده هنگام کارهای سخت خانوار که نیاز به کمک کارگر و

کمک چی بود. همچون درو کردن گندم، جمع آوری کاه و علوفه و یا قاراپالچیخ و غیره بود که داماد تا مرز جنون از خود شجاعت نشان می داد تا دل پدرو برادر زن را بدست آورد تا زیاد به عروس گیر ندهند که بتواند در فرصت مقتضی به داماد نزدیک شود. معمولا رسم بر این بود که بعد از نامزدی پدر زن در مواقعی از خانه دور شود تا داماد به دور از خجالت بتواند نامزد خود را ببیند که در اکثر موارد مردان سرشار از غرور حاضر به این کار نمی شدند. داماد می توانست آزادانه به خانه عروس رفت آمد کند ولی شب ها نمی توانست آنجا بماند.

خانواده عروس تا زمان مراسم عروسی وقت دارند که جهیزیه را آماده نمایند که عبارت بود از چند یاخدان و کمد، رخت و لباس، تشک و لحاف، ظرف و ظروف، چند گلیم یا فرش.

این مطالب بر گرفته از کتاب زمین صومعه نوشته مهندس خلیل حاتمی میباشد